Minister Paul Van Grembergen subsidieert renovatie Gents 'Moorken'
Paul Van Grembergen, uittredend Vlaams minister voor Binnenlandse Aangelegenheden, Cultuur, Jeugd en Ambtenarenzaken (Spirit), zette recent zijn handtekening onder het besluit waarmee het Vlaamse Gewest voor 13.619 euro bijdraagt in onderhoudswerken aan de rotspartij 'Het Moorken' in het Gentse Citadelpark.
Sakala - detail van de rotspartij ter ere van de Gentse ontdekkingsreizigers
Jozef en Lieven Van de Velde in het Gentse Citadelpark
Bijna iedere Gentenaar kent deze kunstmatige rots, gelegen aan de vijver aan de noordoostelijke rand van het sinds 1984 als landschap beschermde Citadelpark. De rotspartij werd op het eind van de 19de eeuw opgericht ter ere van de Gentse ontdekkingsreizigers Jozef (1855-1882) en Lieven (1850-1888) Van de Velde, naar wie trouwens een straat genoemd werd in het stadscentrum : de Gebroeders Vandeveldestraat.
LIeven Van de Velde bracht van één van zijn reizen door het toenmalige Congo de jonge Afrikaan Sakala mee naar Gent. In 1884 ging de jongen naar de rijksschool in de Ledeganckstraat. Men stond verbaasd over zijn intelligentie en de snelheid waarmee hij 'geciviliseerd' was. In 1887 keerde Sakala terug naar zijn land, maar als blijvend aandenken aan zijn aanwezigheid in Gent kreeg hij op de top van de rotspartij een bronzen standbeeld, dat al gauw door de Gentenaars 'Het Moorken' werd genoemd.
Zowel de rots met zijn trappen en waterval als het bronzen beeld van Sakala zijn hoogdringend aan herstel toe. De stad Gent diende hiervoor een onderhoudsdossier in bij het Vlaamse Gewest. De totale kost wordt geraamd op 28.000 euro; de Vlaamse overheid draagt op voorstel van minister Van Grembergen ongeveer de helft van de kosten.
Spirit voor Gent zou het zeer op prijs stellen als van deze herstel- en onderhoudswerken gebruik zou gemaakt worden om de geschiedenis van Sakala aan het publiek te vertellen.
Meer info: Frank Bombeke,
Voorzitter Spirit voor Gent
Geschiedenis van het monument
In het negentiende-eeuwse België werden voornamelijk twee soorten monumenten opgetrokken: enerzijds monumenten met een regionale betekenis, die kaderen in de bewustmakingspolitiek van Vlamingen en Walen en anderzijds standbeelden die de nationale eenheid moesten benadrukken. De Belgische Staat wou zich immers als jonge koninklijke natie profileren op het Europese continent.
Het “Moorken” is een voorbeeld van zo’n nationaal monument. Het is een huldemonument voor twee Gentse “pioniers van het beschavingswerk in Kongo”: Jozef en Lieven Van de Velde.
De ontdekker van Kongo, Stanley, reisde via de Kongostroom van de Indische tot de Atlantische Oceaan. In 1877 bereikte hij uitgeput de kust en vroeg om hulp. Leopold II stuurde kapitein Hanssens (een West-Vlaming) en de 27–jarige artillerlieluitenant Jozef Van de Velde om in Kongo verdragen af te sluiten met de opperhoofden en een weg aan te leggen naar Leopoldstad. In maart 1882 bereikte de expeditie Boma maar Jozef Van de Velde kreeg galkoorts en stierf.
Zijn vijf jaar oudere broer Lieven maakte deel uit van een afdeling die de Kwilustroom moest verkennen. In Vivi brak een pokepidemie uit. Dankzij Lieven, die er met primitieve middelen een hospitaal bouwde, werd de ziekte bestreden. Lieven zou drie jaar “hoofdman” van Vivi blijven, waar hij vaak strijd moest leveren tegen slavenhandelaars. In 1884 werd hij echter ziek en keerde samen met de jonge Afrikaan Sakala naar Gent terug. Sakala ging in de Ledeganckstraat naar school en men stond er verbaasd over zijn intelligentie en de snelheid waarmee hij “geciviliseerd” was. Drie jaar later vertrokken Lieven en Sakala opnieuw naar Kongo. Sakala werd aan zijn ouders teruggegeven. Lieven werd opnieuw ziek en stierf op 7 februari 1888 in Leopoldstad.
Enkele maanden later werd op initiatief van de “Bond van gewezen onderofficieren van het Belgisch Leger” een gedenkmonument opgericht. Het ontwerp is van Armand Heins. Beeldhouwer Louis Mast (1857-1901) voerde het beeldhouwwerk uit. Louis Mast was leraar aan de Gentse Academie en maakte onder meer ook de “Stervende zwaardvechter”, een beeld dat nu in het Zuidpark staat.
Het Gebroeders Van de Velde-monument bestaat uit een medaillon in cement met een dubbelportret van de broers en een kunstmatige rotspartij. Hoog op een rotsblok zit het negerjongetje Sakala. Hij bezingt de bevrijding van Kongo en houdt een Kongolees muziekinstrument in de hand. Oorspronkelijk lagen er ook nog schilden, landkaarten en boeken aan zijn voeten maar die zijn tijdens de oorlogsjaren op mysterieuze wijze verdwenen. (bron: Standbeelden van Gent, Karel Haerens)
Kim Aerts,
lid Spirit-netwerk Cultuur
Sakala - detail van de rotspartij ter ere van de Gentse ontdekkingsreizigers
Jozef en Lieven Van de Velde in het Gentse Citadelpark
Bijna iedere Gentenaar kent deze kunstmatige rots, gelegen aan de vijver aan de noordoostelijke rand van het sinds 1984 als landschap beschermde Citadelpark. De rotspartij werd op het eind van de 19de eeuw opgericht ter ere van de Gentse ontdekkingsreizigers Jozef (1855-1882) en Lieven (1850-1888) Van de Velde, naar wie trouwens een straat genoemd werd in het stadscentrum : de Gebroeders Vandeveldestraat.
LIeven Van de Velde bracht van één van zijn reizen door het toenmalige Congo de jonge Afrikaan Sakala mee naar Gent. In 1884 ging de jongen naar de rijksschool in de Ledeganckstraat. Men stond verbaasd over zijn intelligentie en de snelheid waarmee hij 'geciviliseerd' was. In 1887 keerde Sakala terug naar zijn land, maar als blijvend aandenken aan zijn aanwezigheid in Gent kreeg hij op de top van de rotspartij een bronzen standbeeld, dat al gauw door de Gentenaars 'Het Moorken' werd genoemd.
Zowel de rots met zijn trappen en waterval als het bronzen beeld van Sakala zijn hoogdringend aan herstel toe. De stad Gent diende hiervoor een onderhoudsdossier in bij het Vlaamse Gewest. De totale kost wordt geraamd op 28.000 euro; de Vlaamse overheid draagt op voorstel van minister Van Grembergen ongeveer de helft van de kosten.
Spirit voor Gent zou het zeer op prijs stellen als van deze herstel- en onderhoudswerken gebruik zou gemaakt worden om de geschiedenis van Sakala aan het publiek te vertellen.
Meer info: Frank Bombeke,
Voorzitter Spirit voor Gent
Geschiedenis van het monument
In het negentiende-eeuwse België werden voornamelijk twee soorten monumenten opgetrokken: enerzijds monumenten met een regionale betekenis, die kaderen in de bewustmakingspolitiek van Vlamingen en Walen en anderzijds standbeelden die de nationale eenheid moesten benadrukken. De Belgische Staat wou zich immers als jonge koninklijke natie profileren op het Europese continent.
Het “Moorken” is een voorbeeld van zo’n nationaal monument. Het is een huldemonument voor twee Gentse “pioniers van het beschavingswerk in Kongo”: Jozef en Lieven Van de Velde.
De ontdekker van Kongo, Stanley, reisde via de Kongostroom van de Indische tot de Atlantische Oceaan. In 1877 bereikte hij uitgeput de kust en vroeg om hulp. Leopold II stuurde kapitein Hanssens (een West-Vlaming) en de 27–jarige artillerlieluitenant Jozef Van de Velde om in Kongo verdragen af te sluiten met de opperhoofden en een weg aan te leggen naar Leopoldstad. In maart 1882 bereikte de expeditie Boma maar Jozef Van de Velde kreeg galkoorts en stierf.
Zijn vijf jaar oudere broer Lieven maakte deel uit van een afdeling die de Kwilustroom moest verkennen. In Vivi brak een pokepidemie uit. Dankzij Lieven, die er met primitieve middelen een hospitaal bouwde, werd de ziekte bestreden. Lieven zou drie jaar “hoofdman” van Vivi blijven, waar hij vaak strijd moest leveren tegen slavenhandelaars. In 1884 werd hij echter ziek en keerde samen met de jonge Afrikaan Sakala naar Gent terug. Sakala ging in de Ledeganckstraat naar school en men stond er verbaasd over zijn intelligentie en de snelheid waarmee hij “geciviliseerd” was. Drie jaar later vertrokken Lieven en Sakala opnieuw naar Kongo. Sakala werd aan zijn ouders teruggegeven. Lieven werd opnieuw ziek en stierf op 7 februari 1888 in Leopoldstad.
Enkele maanden later werd op initiatief van de “Bond van gewezen onderofficieren van het Belgisch Leger” een gedenkmonument opgericht. Het ontwerp is van Armand Heins. Beeldhouwer Louis Mast (1857-1901) voerde het beeldhouwwerk uit. Louis Mast was leraar aan de Gentse Academie en maakte onder meer ook de “Stervende zwaardvechter”, een beeld dat nu in het Zuidpark staat.
Het Gebroeders Van de Velde-monument bestaat uit een medaillon in cement met een dubbelportret van de broers en een kunstmatige rotspartij. Hoog op een rotsblok zit het negerjongetje Sakala. Hij bezingt de bevrijding van Kongo en houdt een Kongolees muziekinstrument in de hand. Oorspronkelijk lagen er ook nog schilden, landkaarten en boeken aan zijn voeten maar die zijn tijdens de oorlogsjaren op mysterieuze wijze verdwenen. (bron: Standbeelden van Gent, Karel Haerens)
Kim Aerts,
lid Spirit-netwerk Cultuur
