Gents Kopstukkendebat De Morgen in Vooruit
De krant De Morgen organiseerde op 1 april een kopstukkendebat in de Gentse Vooruit met Vera Dua (Agalev), Karel Van Hoorebeke (N-VA), Freya Van den Bossche (SP.a-Spirit), Hendrik Bogaert (CD&V) en Karel De Gucht (VLD). Yves Desmet, hoofdredacteur van De Morgen, modereerde.
Uw Spirit-reporter was erbij en luisterde ernaar. De situatie in Antwerpen was de onvermijdelijke opener, maar Gent moest zich nu maar niet te vrolijk maken. Heeft die bereden politieman al die jaren dan zijn motor niet gemist die door de Gentse politieboekhouder stiekem was verkocht? Aldus de stand-up comedian van dienst, die tussendoor tweemaal zijn ding kon doen. De toon was gezet. Een deftig politiek debat met wat humor, maar de actualiteit van de oorlog in Irak was toch nooit ver weg.
Agalev blijft – tot nader order - de premier op zijn woord geloven dat België niet zomaar onder haar verplichtingen in verband met de wapentransporten uitkan. Freya Van den Bossche (SP.a-Spirit) was daar toch allemaal niet zo zeker van. Hopelijk stond Agalev de volgende dagen dan niet meer alleen tegenover de liberalen, repliceerde Vera Dua. Liberaal kopstuk Karel de Gucht kreeg een exemplaar van het geheim akkoord cadeau, had het nog niet gelezen, maar had er ook geen behoefte aan, wilde er geen woorden aan kwijt … en schonk zijn cadeau doodleuk weg. Als opendebatcultuur kon dat tellen! Het woord aan “het volk” dan maar. Wanneer zou Agalev eruit stappen, wilde men in de zaal weten? Uit het antwoord van Vera Dua bleek duidelijk dat Agalev serieus verveeld zit met de wapentransporten. Maar toch ook niet zo happig is om aan het einde van de rit uit de regering te stappen. De transporten zouden zeker doorgaan, ook zonder Agalev. Het leek Vera Dua zinvoller om in de regering blijvend een stem in het kapittel te hebben. Die Agalev-aanpak kon het publiek niet overtuigen.
Na de twee hot items van dat moment, kwam de werkzekerheid aan bod. Voor CD&V'er Hendrik Bogaert (“straffe Hendrik” voor de politieke vrienden) heeft de actieve welvaartsstaat er niets van gebakken. Als antwoord op de CD&V-kritiek legde Karel De Gucht het liberaal palmares van paars-groen voor: 250 miljard BEF aan belastingsverlagingen, de grenzen van de laagste inkomens verhoogd, het budget van de gezondheidszorg substantieel vermeerderd, verhoogde sociale uitkeringen. En hoe je het ook draait of keert, uiteindelijk zijn er netto 160.000 jobs bijgekomen, stelde de VLD-voorzitter.
Wat de hefbomen zijn om de economie te doen heropleven, wilde de moderator weten. Voor Agalev zijn dat minder lasten op arbeid, en meer op energie. En de arbeid moet herverdeeld worden. Tijds- en zorgkrediet zijn hiertoe goede instrumenten. De SP.a heeft ondertussen ontdekt dat je ook op een sociale manier belastingen kan verlagen en dat je sociale lasten selectiever moet toepassen. Maar verlaging van lasten op arbeid moet wel leiden naar meer jobs, stelde Freya Van den Bossche (SP.a-Spirit). We moeten investeren in KMO’s, meer krediet verschaffen aan durvers met goede ideeën. Ook in de dienstensector zijn nog heel wat mogelijkheden. Er zijn heel wat mensen die om diverse en verdedigbare redenen inderdaad “tijd willen kopen”. De dienstencheques zijn daarom ook een goed idee, besloot de SP.a-Spirit-kopvrouw.
De vergrijzing neemt toe … maar wie durft het brugpensioen afschaffen? De loonlast – voor de werkgevers - op oudere werknemers ligt te hoog, was de algemene teneur. Voor Karel Van Hoorebeke (N-VA) is het brugpensioen onrechtvaardig. In sommige gevallen is het zelfs lonender dan nog verder te gaan werken. De CD&V wil de werkgeverslast voor 50+ werknemers verlagen i.p.v. die 50-plussers nu te subsidiëren om vervroegd het arbeidscircuit te verlaten. De VLD wil structurele maatregelen voor de eindeloopbaanproblematiek. Karel De Gucht pleitte voor een systeem waarin de mensen na hun vervroegd uittreden uit het arbeidscircuit toch opnieuw aan de slag kunnen. Maar ze moeten kunnen terugvallen op de rechtszekerheid van het brugpensioen.
En toen mochten de paars-groene meerderheidspartijen aangeven waar ze het verschil gemaakt hadden. Voor Vera Dua (Agalev) was dat de ommekeer in de landbouw en op het ethische vlak het goedkeuren van de euthanasiewet en het homohuwelijk. Ook voor de liberale partijleider De Gucht waren de euthanasiewet en het homohuwelijk belangrijke successen, enkel mogelijk met een paars-groene coalitie. Met de CD&V in de regering was zoiets niet mogelijk geweest. De belastingsverlaging is dé pluim op de liberale hoed. En de vroegere stommiteiten in de ruimtelijke ordening waren - met de steun van de groenen - rechtgezet. Nam Karel De Gucht op dat moment Vera Dua in de boot…of in de tang? Freya Van den Bossche (SP.a-Spirit) verwees naar de realisaties van de socialistische ministers Vandenbroucke en Vande Lanotte en naar het groot aantal binnengehaalde punten van het SP.a-"Contract met de kiezer". Karel Van Hoorebeke (N-VA) schamperde over de opendebatcultuur, de geringe inbreng van Agalev en het low-profile van SP.a. Hendrik Bogaert (CD&V) gooide het over een andere boeg en stelde dat met paars-groen de economie naar de knoppen was, de aanpak van drugs een potje, en het katholiek onderwijs nog steeds het kind van de rekening.
Wat willen de partijen binnenhalen na de federale verkiezingen van 18 mei? De N-VA wil een grondwetsherziening met het overhevelen van grotere autonome bevoegdheidspakketten naar de gemeenschappen en gewesten, bijvoorbeeld voor politie en economisch beleid. De N-VA wil de gezondheidszorg en kinderbijslag uit de loonlast op arbeid halen en financieren met algemene middelen. Liberale Karel waarschuwde Nieuw-Vlaamse Karel dat dit N-VA-voorstel een gigantische verschuiving van 700 miljard BEF inhoudt. Dat doe je niet op 1-2-3! Agalev wil meer middelen voor openbaar vervoer en een einde maken aan de NMBS-problematiek. Verwondering bij het publiek: de minister van vervoer is toch van Ecolo? Verder legt Agalev de nadruk op voedselveiligheid en het creëren van jobs.
Voor SP.a-Spirit stelde Freya Van den Bossche het gebruik van een duurzaamheids – en rechtvaardigheidsbarometer voor alle beleidsmaatregelen voor. De belastingen kunnen hervormd worden, waarbij alvast de asociale belastingen mogen verdwijnen. De zwarte economie moet hard aangepakt worden. CD&V heeft als belangrijkste doelstellingen de kinderbijslag verdubbelen en de fiscale discriminatie van het huwelijk wegwerken. Verwondering in de zaal. Is dit nu alles?
Na een sneer naar de CD&V dat de christen-democraten vroeger niets gedaan hebben aan de fiscale discriminatie van het huwelijk, was Karel De Gucht weer volop aan zet. Jobs creëer je door het economisch draagvlak te verbreden. De openbare financiën moeten worden gesaneerd, er moet aandacht zijn voor opleiding in brede zin (levenslang leren). De VLD concentreert zich verder op maatschappelijke en ethische kwesties. De euthanasiewet blijft bijvoorbeeld gelden voor alle ziekenhuizen, waarschuwde de liberale partijleider.
Minister Vera Dua kon een vraagsteller geruststellen. De Vlaamse regering heeft nu ook definitief komaf gemaakt met de wachtlijsten van de gehandicapten.
Op een vraag uit het publiek volgde nog een obligaat rondje stemrecht voor migranten. Agalev was principieel voor migrantenstemrecht. CD&V hield het simpel en koppelde stemrecht aan de Belgische nationaliteit. N-VA had een doorwrocht voorstel. Stemrecht is gekoppeld aan nationaliteit én de snel-Belgwet moet afgeschaft worden. Voor het lokaal niveau kan er wel stemrecht voor niet-Belgen mits te voldoen aan volgend lijstje voorwaarden: én lang verblijf, én taalkennis, én zich ingeburgerd/ingeschakeld/ingepast hebben. SP.a maakt geen koppeling tussen nationaliteit en stemplicht. SP.a wenst uitdrukkelijk de stemplicht te behouden. Kartelpartner Spirit is tegen stemplicht en voor stemrecht. Spirit houdt het dus op stemrecht voor migranten. De VLD was zeer duidelijk. Migrantenstemrecht komt niet in het regeerakkoord, maar er is geen bezwaar om dit in het parlement te behandelen.
De kopstukken moesten een vraagsteller gelijk geven dat de federale en Vlaamse thema’s in dit debat door elkaar liepen. Maar ze hadden daar eigenlijk geen problemen mee. Het was onvermijdelijk en het liet de partijen ook toe om op basis van hun realisaties in de diverse regeringen of hun oppositiewerk op 18 mei nationaal te scoren, …of af te rekenen. Het werd de ware democraten wel even benauwd toen Vera & Freya dan maar meteen de Vlaamse en federale verkiezingen wilden laten samenvallen. Adieu grotere autonomie van gewesten en gemeenschappen? De opeenvolgende stappen in de staatshervorming waren toch juist bedoeld om door het versterken van de gewesten en gemeenschappen het bestuur dichter bij de burger te brengen? En dan mogen die bestuursniveaus toch ook herkenbaar zijn met eigen symbolen, middelen, parlementen, regeringen…en dus ook eigen verkiezingen.
En met deze slotakkoorden was een volle grote zaal (Kunst veredelt) van de Vooruit terug beland bij waar het in dit kopstukkendebat om ging: de verkiezingen van 18 mei. De federale, wel te verstaan!
Verslag: Frank Bombeke
Uw Spirit-reporter was erbij en luisterde ernaar. De situatie in Antwerpen was de onvermijdelijke opener, maar Gent moest zich nu maar niet te vrolijk maken. Heeft die bereden politieman al die jaren dan zijn motor niet gemist die door de Gentse politieboekhouder stiekem was verkocht? Aldus de stand-up comedian van dienst, die tussendoor tweemaal zijn ding kon doen. De toon was gezet. Een deftig politiek debat met wat humor, maar de actualiteit van de oorlog in Irak was toch nooit ver weg.
Agalev blijft – tot nader order - de premier op zijn woord geloven dat België niet zomaar onder haar verplichtingen in verband met de wapentransporten uitkan. Freya Van den Bossche (SP.a-Spirit) was daar toch allemaal niet zo zeker van. Hopelijk stond Agalev de volgende dagen dan niet meer alleen tegenover de liberalen, repliceerde Vera Dua. Liberaal kopstuk Karel de Gucht kreeg een exemplaar van het geheim akkoord cadeau, had het nog niet gelezen, maar had er ook geen behoefte aan, wilde er geen woorden aan kwijt … en schonk zijn cadeau doodleuk weg. Als opendebatcultuur kon dat tellen! Het woord aan “het volk” dan maar. Wanneer zou Agalev eruit stappen, wilde men in de zaal weten? Uit het antwoord van Vera Dua bleek duidelijk dat Agalev serieus verveeld zit met de wapentransporten. Maar toch ook niet zo happig is om aan het einde van de rit uit de regering te stappen. De transporten zouden zeker doorgaan, ook zonder Agalev. Het leek Vera Dua zinvoller om in de regering blijvend een stem in het kapittel te hebben. Die Agalev-aanpak kon het publiek niet overtuigen.
Na de twee hot items van dat moment, kwam de werkzekerheid aan bod. Voor CD&V'er Hendrik Bogaert (“straffe Hendrik” voor de politieke vrienden) heeft de actieve welvaartsstaat er niets van gebakken. Als antwoord op de CD&V-kritiek legde Karel De Gucht het liberaal palmares van paars-groen voor: 250 miljard BEF aan belastingsverlagingen, de grenzen van de laagste inkomens verhoogd, het budget van de gezondheidszorg substantieel vermeerderd, verhoogde sociale uitkeringen. En hoe je het ook draait of keert, uiteindelijk zijn er netto 160.000 jobs bijgekomen, stelde de VLD-voorzitter.
Wat de hefbomen zijn om de economie te doen heropleven, wilde de moderator weten. Voor Agalev zijn dat minder lasten op arbeid, en meer op energie. En de arbeid moet herverdeeld worden. Tijds- en zorgkrediet zijn hiertoe goede instrumenten. De SP.a heeft ondertussen ontdekt dat je ook op een sociale manier belastingen kan verlagen en dat je sociale lasten selectiever moet toepassen. Maar verlaging van lasten op arbeid moet wel leiden naar meer jobs, stelde Freya Van den Bossche (SP.a-Spirit). We moeten investeren in KMO’s, meer krediet verschaffen aan durvers met goede ideeën. Ook in de dienstensector zijn nog heel wat mogelijkheden. Er zijn heel wat mensen die om diverse en verdedigbare redenen inderdaad “tijd willen kopen”. De dienstencheques zijn daarom ook een goed idee, besloot de SP.a-Spirit-kopvrouw.
De vergrijzing neemt toe … maar wie durft het brugpensioen afschaffen? De loonlast – voor de werkgevers - op oudere werknemers ligt te hoog, was de algemene teneur. Voor Karel Van Hoorebeke (N-VA) is het brugpensioen onrechtvaardig. In sommige gevallen is het zelfs lonender dan nog verder te gaan werken. De CD&V wil de werkgeverslast voor 50+ werknemers verlagen i.p.v. die 50-plussers nu te subsidiëren om vervroegd het arbeidscircuit te verlaten. De VLD wil structurele maatregelen voor de eindeloopbaanproblematiek. Karel De Gucht pleitte voor een systeem waarin de mensen na hun vervroegd uittreden uit het arbeidscircuit toch opnieuw aan de slag kunnen. Maar ze moeten kunnen terugvallen op de rechtszekerheid van het brugpensioen.
En toen mochten de paars-groene meerderheidspartijen aangeven waar ze het verschil gemaakt hadden. Voor Vera Dua (Agalev) was dat de ommekeer in de landbouw en op het ethische vlak het goedkeuren van de euthanasiewet en het homohuwelijk. Ook voor de liberale partijleider De Gucht waren de euthanasiewet en het homohuwelijk belangrijke successen, enkel mogelijk met een paars-groene coalitie. Met de CD&V in de regering was zoiets niet mogelijk geweest. De belastingsverlaging is dé pluim op de liberale hoed. En de vroegere stommiteiten in de ruimtelijke ordening waren - met de steun van de groenen - rechtgezet. Nam Karel De Gucht op dat moment Vera Dua in de boot…of in de tang? Freya Van den Bossche (SP.a-Spirit) verwees naar de realisaties van de socialistische ministers Vandenbroucke en Vande Lanotte en naar het groot aantal binnengehaalde punten van het SP.a-"Contract met de kiezer". Karel Van Hoorebeke (N-VA) schamperde over de opendebatcultuur, de geringe inbreng van Agalev en het low-profile van SP.a. Hendrik Bogaert (CD&V) gooide het over een andere boeg en stelde dat met paars-groen de economie naar de knoppen was, de aanpak van drugs een potje, en het katholiek onderwijs nog steeds het kind van de rekening.
Wat willen de partijen binnenhalen na de federale verkiezingen van 18 mei? De N-VA wil een grondwetsherziening met het overhevelen van grotere autonome bevoegdheidspakketten naar de gemeenschappen en gewesten, bijvoorbeeld voor politie en economisch beleid. De N-VA wil de gezondheidszorg en kinderbijslag uit de loonlast op arbeid halen en financieren met algemene middelen. Liberale Karel waarschuwde Nieuw-Vlaamse Karel dat dit N-VA-voorstel een gigantische verschuiving van 700 miljard BEF inhoudt. Dat doe je niet op 1-2-3! Agalev wil meer middelen voor openbaar vervoer en een einde maken aan de NMBS-problematiek. Verwondering bij het publiek: de minister van vervoer is toch van Ecolo? Verder legt Agalev de nadruk op voedselveiligheid en het creëren van jobs.
Voor SP.a-Spirit stelde Freya Van den Bossche het gebruik van een duurzaamheids – en rechtvaardigheidsbarometer voor alle beleidsmaatregelen voor. De belastingen kunnen hervormd worden, waarbij alvast de asociale belastingen mogen verdwijnen. De zwarte economie moet hard aangepakt worden. CD&V heeft als belangrijkste doelstellingen de kinderbijslag verdubbelen en de fiscale discriminatie van het huwelijk wegwerken. Verwondering in de zaal. Is dit nu alles?
Na een sneer naar de CD&V dat de christen-democraten vroeger niets gedaan hebben aan de fiscale discriminatie van het huwelijk, was Karel De Gucht weer volop aan zet. Jobs creëer je door het economisch draagvlak te verbreden. De openbare financiën moeten worden gesaneerd, er moet aandacht zijn voor opleiding in brede zin (levenslang leren). De VLD concentreert zich verder op maatschappelijke en ethische kwesties. De euthanasiewet blijft bijvoorbeeld gelden voor alle ziekenhuizen, waarschuwde de liberale partijleider.
Minister Vera Dua kon een vraagsteller geruststellen. De Vlaamse regering heeft nu ook definitief komaf gemaakt met de wachtlijsten van de gehandicapten.
Op een vraag uit het publiek volgde nog een obligaat rondje stemrecht voor migranten. Agalev was principieel voor migrantenstemrecht. CD&V hield het simpel en koppelde stemrecht aan de Belgische nationaliteit. N-VA had een doorwrocht voorstel. Stemrecht is gekoppeld aan nationaliteit én de snel-Belgwet moet afgeschaft worden. Voor het lokaal niveau kan er wel stemrecht voor niet-Belgen mits te voldoen aan volgend lijstje voorwaarden: én lang verblijf, én taalkennis, én zich ingeburgerd/ingeschakeld/ingepast hebben. SP.a maakt geen koppeling tussen nationaliteit en stemplicht. SP.a wenst uitdrukkelijk de stemplicht te behouden. Kartelpartner Spirit is tegen stemplicht en voor stemrecht. Spirit houdt het dus op stemrecht voor migranten. De VLD was zeer duidelijk. Migrantenstemrecht komt niet in het regeerakkoord, maar er is geen bezwaar om dit in het parlement te behandelen.
De kopstukken moesten een vraagsteller gelijk geven dat de federale en Vlaamse thema’s in dit debat door elkaar liepen. Maar ze hadden daar eigenlijk geen problemen mee. Het was onvermijdelijk en het liet de partijen ook toe om op basis van hun realisaties in de diverse regeringen of hun oppositiewerk op 18 mei nationaal te scoren, …of af te rekenen. Het werd de ware democraten wel even benauwd toen Vera & Freya dan maar meteen de Vlaamse en federale verkiezingen wilden laten samenvallen. Adieu grotere autonomie van gewesten en gemeenschappen? De opeenvolgende stappen in de staatshervorming waren toch juist bedoeld om door het versterken van de gewesten en gemeenschappen het bestuur dichter bij de burger te brengen? En dan mogen die bestuursniveaus toch ook herkenbaar zijn met eigen symbolen, middelen, parlementen, regeringen…en dus ook eigen verkiezingen.
En met deze slotakkoorden was een volle grote zaal (Kunst veredelt) van de Vooruit terug beland bij waar het in dit kopstukkendebat om ging: de verkiezingen van 18 mei. De federale, wel te verstaan!
Verslag: Frank Bombeke
<< Home