Van 11 oktober tot 9 november 2003 loopt in de
Bourdon Arcade in Gent een tentoonstelling over de herinrichting van het Emile Braunplein, opgezet door het stadsbestuur. Bedoeling is dat het publiek mee beslist welke van de 4 geselecteerde ontwerpen vorm zal geven aan de toekomst van het plein. Natuurlijk was Spirit voor Gent zeer geïnteresseerd in deze vorm van directe democratie, die mee het uitzicht van (een deel van) het stadscentrum zal bepalen, en zijn we een kijkje gaan nemen.
Het Emile Braunplein werd genoemd naar
Emile Braun (1849-1921), burgemeester van 1895 tot 1921. Hij was zeer geliefd bij de Gentse bevolking, die hem de bijnaam
Miele Zoetekoeke gaf. Voor hij burgemeester werd, was Emiel Braun hoofdingenieur van de dienst stadswerken. Als burgemeester liet hij Gent ontbloten: de Gentse kuip werd opgeknapt met het oog op de wereldtentoonstelling van 1913; het Gravensteen, het Belfort en de Lakenhalle werden gerestaureerd, het St-Pietersstation en de post op de Korenmarkt gebouwd, huizenrijen tussen de St-Niklaaskerk en het Belfort gesloopt zodat de torens vrijkwamen, twee nieuwe pleinen aangelegd: het St-Baafsplein en het Emile Braunplein.
De stad Gent rijfde voor 700.000 € Europese subsidies binnen in het kader van het project
Liveable City of leefbare stad. Dit is een stadsvernieuwingsproject dat 6 historische Europese steden in de Noordzee-regio verbindt: naast Gent zijn dit Norwich en Lincoln in Groot-Brittannië, Trondheim in Noorwegen, Odense in Denemarken en Emden in Duitsland. Opzet van het project is het mooier en aangenamer maken van de historische binnenstad. Deze steden komen geregeld samen, waardoor er een soort kruisbestuiving plaatsvindt.
Gent heeft diverse Liveable City-projecten op het getouw gezet. Eén ervan is een stedenbouwkunidge wedstrijd rond het herinrichten van het Emile Braunplein, met een tentoonstelling en een communicatiecampagne daarrond. Andere projecten zijn de heraanleg van de Vlaanderenstraat als 'boulevard' van het Zuid naar de binnenstad en de tentoonstelling daarrond eind 2003, een publicatie over het lichtplan, diverse studies (o.a. over de economische impact van de Gentse feesten), de invoering van elektronische info-kiosken en het plaatsen van shopper-lockers (boodschappenkastjes) en spelelementen in het voetgangersgebied.
Voor de renovatie van het E. Braunplein schreef het stadsbestuur een internationale
wedstrijdopdracht uit. In kort bestek kwam het hier op neer dat de ontwerpers een aangename ruimte moesten creëren die een centrale ontmoetingsplaats wordt en daarbij het zicht op de Drie Torens (St-Niklaaskerk, Belfort en St-Baafskathedraal) vrijwaart en plaats biedt voor Klokke Roeland en de Bron der Geknielden van Georges Minne. Het plein moet kunst, verlichting en groen integreren en ook rekening houden met o.a. het lichtplan en het mobiliteitsplan.
In een eerste fase werden uit 28 offertes 4 ontwerpen geselecteerd, die op de tentoonstelling voorgesteld worden a.h.v. maquettes, plannen en schetsen. Nieuw is dat de bezoekers schriftelijk hun mening over de ontwerpen kwijtkunnen. Deze opmerkingen zullen meegenomen worden door de gemeenteraadsfracties in hun verdere bespreking van de ontwerpen met een
wedstrijdjury, die bestaat uit vertegenwoordigers van de betrokken stadsdiensten en externe experts. Uiteindelijk zal het college van burgemeester en schepenen een definitief voorstel doen aan de gemeenteraad, die erover zal stemmen. Op 19 december worden de laureaten van de wedstrijd bekendgemaakt. De eerste spadesteek is voorzien voor 2007 (dus in de volgende legislatuur).
De 4 ontwerpen
Het eerste ontwerp draagt de naam
Fris in het landschap & Bureau Cnockaert (projectnummer 101). Het kiest voor een groot verhard plein (in Italiaans porfier) met als hoofdaccenten de
Tafel van Gent en het
Grasplein. Het bestaande niveauverschil wordt overwonnen door een continue helling. Er komen enkele groepen van dezelfde boomsoort (de
Robinia pseudoacaci Sandraudiga).
Ontwerp nr. 101: Fris in het landschap & Bureau Cnockaert 
Het Grasplein leunt aan tegen de St-Niklaaskerk. Het moet een groene oase van rust worden, met ruimte voor kunst en een wandelpromenade erlangs. De Tafel van Gent (geaccentueerd door lichtlijnen) wordt een afspraak- en oriëntatieplek, een plaats voor stadsrecepties en andere activiteiten. De beelden van Minne krijgen een plaats onder bomen. Klokke Roeland wordt op een architectonisch betonblok geplaatst en zou weer geluid worden. Ernaast komt
Hang het aan de klok, met allerlei culturele informatie en wegwijs naar monumenten. De 4 wachters van Michelangelo Pistoletto (nog aan te kopen door de stad) zouden dienen als bewakers aan de toegangspoort van het E. Braunplein en het stadhuis. De kostprijs voor dit ontwerp bedraagt 3.074.996,66 € voor het plein zelf en 492.203,97 € voor werken erbuiten (voor o.a. 2 busluifels in de Belfortstraat).
Het tweede ontwerp draagt de naam
Waterpas (waardoor het al dadelijk contrasteert met het eerste) en is van
Buro Sant & Co.
Ontwerp nr. 113: Waterpas van Buro Sant & Co Dit ontwerp heeft vooral aandacht voor groen. Het ziet het plein als een aantrekkelijk verblijfsplein, een groen accent in de Gentse pleinenreeks. Er komt een centrale plek (min of meer waterpas ingesneden) bestaande uit een bomenrijk parkje in schelpvorm, met veel zitgelegenheid. Naast de groene hoofdruimte komen er enkele nevenruimtes, elk met zijn eigen karakter. Op het Goudenleeuwplein wordt een nieuwe fontein ingericht, die de beeldengroep van Minne omvat. De kostprijs bedraagt 3.360.000 €.
Het derde ontwerp is van de hand van de architecten
Paul Robberecht, Hilde Daem en Marie-José Van Hee.
Ontwerp nr. 114 van Robberecht, Daem en Van Hee, architecten Dit ontwerp wil een klein stadspark creëren aan de St-Niklaaskerk bestaande uit hoogstammige bomen. Rondom de beeldengroep van Minne zou een groep van kleinere judasbomen komen. Het meest markante kenmerk van dit ontwerp is de nieuw te bouwen
stadshal, een ontmoetingsplaats waar concerten en andere evenementen kunnen plaatsvinden. In de onderste laag zou een grand café huizen. Kostprijs: 5.868.197,5 €.
Het vierde en laatste ontwerp werd ingediend door
Berteloot, Farrando, Technum. Het heeft de idee van de eengemaakte ruimte als rode draad en bouwt daarmee verder op het 19de eeuwse Zollikofer-De Vigneplan uit de tijd van Emile Braun.
Ontwerp nr. 115: Berteloot, Farrando, Technum Achter de St-Niklaaskerk wordt een tuin gecreëerd, met stoelen, verschillende soorten azalea's en houten paden. Vóór het stadhuis komt een boomgaard, waarin de beeldengroep van Minne geplaatst wordt. De open ruimte vóór het Belfort is geschikt voor evenementen. Er wordt een nieuw paviljoen gebouwd, waarin Klokke Roeland opgenomen wordt en dat de geschiedenis van plek en stad vertelt a.h.v. tekst, beeld, multimedia. Nog te noteren: dit is het goedkoopste ontwerp (2.616.138 €).
Spirit Gent heeft vooralsnog geen gemeenschappelijke keuze gemaakt voor één van deze 4 ontwerpen voor het Emile Braunplein. Daar is nog meer gedetailleerde studie voor nodig. Jullie verslaggever heeft wel al zijn individuele stem uitgebracht. Er zijn duidelijke verschillen qua visie, accenten en ook qua kostprijs tussen de vier ontwerpen. Elk ontwerp zal wel zijn voor- en nadelen hebben. In elk geval hopen we dat zoveel mogelijk Gentenaars gebruik zullen maken van deze unieke mogelijkheid tot inspraak in de stadsvernieuwing. En dat dit kort verslag daartoe een bescheiden bijdrage levert.
Peter VandenabeeleEpiloog:Op 19 december besliste de Gentse gemeenteraad over de uitslag van de wedstrijd rond de heraanleg van het Emiel Braunplein. Winnaar werd het project ingediend door het architectenteam
Robberecht, Daem en Van Hee. Er ontstond echter een lichte heibel, omdat dit niet het project was dat het Gentse publiek verkoos: dat was het ontwerp van
Buro Sant & Co, met o.a. een bomenrijk parkje. De wedstrijdjury (en met haar de gemeenteraadsfracties) oordeelde dat dit ontwerp niet aan de voorschriften voldeed: er was immers geen ruimte voor evenementen voorzien. De jury verwees dit ontwerp bijgevolg naar de laatste plaats. Nochtans had de stad Gent de inspraak van de bevolking met veel bombarie aangekondigd. Het stadsbestuur laat intussen bij monde van de bevoegde schepen
Karin Temmerman (SP.a) weten dat het de bekommernis van de bevolking voor meer groen in het stadscentrum "meeneemt".
